Historia Stadniny

W 1856 roku powstała w Łuczynie (Karpaty Lesiste) pierwsza Stadnina Koni Huculskich. Po 16 latach działalności w 1872 roku została jednak zlikwidowana. Wzrost zainteresowania tymi końmi (wojsko, eksport do Anglii) spowodował, że w 1877 roku zakupiono miejscowej ludności w najbliższej okolicy 1 ogiera i 10 klaczy huculskich.   

W 1891 roku w Kosowie powstała pierwsza stacja ogierów, a w 1895 roku kolejna w Żabiem. Pierwszy pokaz koni odbył się w 1899 roku w Żabiem, gdzie wystawiono 360 koni. Pokazy organizowano co kilka lat, aż do wybuchu I wojny światowej. Od 1924 roku zaczęto prowadzić rejestrację klaczy, a w 1925 uznawanie ogierów. W tym samym roku powstał Związek Hodowców Koni Rasy Huculskiej z siedzibą w Kosowie. W latach 1925-1937 zarejestrowano 829 klaczy huculskich. Do II wojny światowej stanowiono 16 ogierami z Państwowego Stada Ogierów w Sądowej Wiszni i 20 ogierami uznanymi.
Po wojnie nie było zorganizowanej hodowli koni w Polsce. Jedna grupa klaczy pochodzenia krajowego znajdowała się w Racocie, a druga, węgierskiego w Janowie Podlaskim. W 1950 r. zebrano wszystkie hucuły i utworzono dla nich stadninę w Jodłowniku koło Limanowej. Pięć lat później przeniesiono stadninę do Tylicza koło Krynicy, a w 1958 r. do Siar. Wcześniej znajdowało się tam Państwowe Gospodarstwo Rolne Siary, które podlegało Zarządowi Okręgu PGR Przemyśl.

Przedsiębiorstwo to powołane zostało decyzją Ministra Rolnictwa w 1948 r. i powstało z gospodarstw administrowanych od czasu wyzwolenia przez PZN, PIGW Od 1954 do 1960 r. nosiła nazwę Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej, a od 30 kwietnia 1960 r. istniała formalnie pod nazwą Państwowa Stadnina Koni Siary.

Stadnina Koni Siary położona była we wschodniej części byłego województwa nowosądeckiego, a gospodarstwa znajdowały się na terenach gmin: Bobowa (Zakład Siedliska), Sękowa (Zakład Sękowa), Uście Gorlickie (zakład Gładyszów), najbardziej wysunięte na południe. Ze względu na warunki przyrodnicze produkcję rolną na terenach zajmowanych przez przedsiębiorstwo Stadniny Koni Siary można było podzielić na dwa mikrorejony:

  • hodowlano - warzywno - sadowniczy (Zakład Siedliska i część Sękowej)
  • hodowlano - wypasowy (Zakład Gładyszów z obiektem Jasionka i pozostała część Zakładu Siary).

Stadnina była przedsiębiorstwem wielozakładowym, w skład którego wchodziły cztery jednostki administracyjne, w tym trzy produkcyjne i ośrodek szkoleniowo-socjalny. Zakłady tworzyło 11 obiektów, gorzelnia i warsztat mechaniczny. Ogólny obszar użytków rolnych wynosił 2 388 ha, z czego 497 ha stanowiły gruntu orne. W 1979 roku Ministerstwo Rolnictwa podjęło decyzję o utworzeniu hodowli polskiego konia huculskiego.

W 1984 roku podjęto decyzję o budowie stadniny koni w Gładyszowie, a rok później przeniesiono tam pierwszą partię koni. W 1988 roku w SK Siary znajdowało się 50 klaczy.

Niekorzystne warunki klimatyczne oraz słaba jakość gleb spowodowały, że uprawiano tam jedynie te rośliny, które w tych trudnych warunkach były w miarę wierne w plonach. Istniała również duża trudność w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, w którym użytki zielone, jak już wcześniej było wspomniane, wynosiły 65% użytków rolnych.

Oprócz działalności produkcyjnej przedsiębiorstwo posiadało własny ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy. W okresie letnim i podczas ferii zimowych odpoczywały w ośrodku dzieci pracowników jednostek podległych Zjednoczeniu Hodowli i Obrotu Zwierzętami. Stadnina Koni Siary zatrudniała około 200 pracowników, a w okresie letnim liczba ta zwiększała się nawet do 260 osób. Stadnina Koni Siary, podobnie jak większość podobnych przedsiębiorstw państwowych na przełomie lat 90 XX wieku, przechodziło ostry kryzys spowodowany drastycznym spadkiem dochodów z produkcji rolnej. Choć była największym i najlepszym ośrodkiem zajmującym się hodowlą koni huculskich, to jako przedsiębiorstwo wielobranżowe nie miało jednak szans dalszej egzystencji, ze względu na zadłużenie, spadającą produkcję i brak całościowego, ekonomicznie uzasadnionego programu ratowania firmy. Pomimo olbrzymiego obszaru było to gospodarstwo deficytowe, bardzo słabo zaopatrzone w budynki i budowle. Sytuacja ta sprowadziła działania do procesu likwidacji.

Po przejęciu przedsiębiorstwa przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa przystąpiono do prac związanych z przekształceniem Stadniny Koni Siary. Jak większość polskich przedsiębiorstw tak i Stadnina Koni Siary miała być poddana restrukturyzacji. Po przejęciu przedsiębiorstwa przez Agencję przystąpiono do prac związanych z przekształceniem Stadniny Koni Siary. 25.10.1993 r. odbyło się w siedzibie Agencji Własności Rolnej skarbu Państwa w Warszawie Zgromadzenie Wspólników Spółki pod firmą Stadnina Koni Huculskich Gładyszów Sp. z o.o. w sprawie powołania Zarządu Spółki.

Rejestracja Spółki została dokonana w rejestrze handlowym 17 listopada 1993 r. w Sądzie Rejonowym w Nowym Sączu na podstawie umowy zawartej 19 października 1993 r. Gospodarstwo Stadniny Koni Skarbu Państwa w Siarach uległo początkowo likwidacji o Zakład w Gładyszowie. 17 listopada 1993 roku przekazując mienie do jednoosobowej spółki ze 100 procentowym udziałem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, pod nazwą „Stadnina Koni Huculskich Sp. z o.o. w Gładyszowie”. Pozostała część przedsiębiorstwa została poddana procesom likwidacyjnym i prywatyzacyjnym.

W roku 2001 decyzją ANR siedziba i częściowa hodowla koni została przeniesiona do Regietowa do byłych obiektów po Spółdzielni Roliczej , gdzie powstały dwie stajnie hodowlane , stodoła , kryta ujeżdżalnia oraz karczma , a w roku 2005 do użytku został oddany budynek hotelowy "Gościniec Jaśmin". Z dniem 1 listopada 2013 rok Stadnina Koni Huculskich została włączona w struktury Kombinatu Rolnego Kietrz .